Διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης
Τι είναι το διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης;
Το διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης είναι μια από τις συχνότερες κακώσεις του ανθρωπίνου σώματος. Ανήκει στις κακώσεις της ποδοκνημικής (του “αστραγάλου”, όπως συνήθως αποκαλείται). Τα τελευταία χρόνια η αυξανόμενη ενασχόληση με αθλητικές δραστηριότητες έχει οδηγήσει σε αύξηση των κακώσεων της ποδοκνημικής άρθρωσης, η βαρύτητα των οποίων πολλές φορές υποτιμάται.
Τις περισσότερες φορές, η κάκωση αυτή περιορίζεται σε τραυματισμό μόνο των συνδέσμων, των στοιχείων, δηλαδή, που σταθεροποιούν τα οστά μεταξύ τους. Σπανιότερα, συνυπάρχει και κάταγμα, οπότε πρόκειται για πιο σύνθετη κάκωση. Υπολογίζεται ότι το 60% των αθλητών θα υποστούν τουλάχιστον μία φορά διάστρεμμα της ποδοκνημικής άρθρωσης.
Όμως, παρά την υψηλή συχνότητα αυτής της κάκωσης, πολύ συχνά η αντιμετώπιση δεν είναι η ενδεικνυόμενη. Ο τραυματισμός αυτός υποτιμάται, τόσο από τους ασθενείς, όσο και από το ιατρικό προσωπικό με αποτέλεσμα τη μακροχρόνια ταλαιπωρία του τραυματία.
Πώς συμβαίνει το Διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης;
Το Διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης προκαλείται συνήθως όταν ο άκρος πόδας υποστεί βίαιη στροφή προς τα έξω ή προς τα μέσα. Συμβαίνει συχνά κατά τον αθλητισμό (ποδόσφαιρο, καλαθοσφαίριση), ή κατά το στραβοπάτημα κάποιο πεζοδρόμιο, σε σκάλες κλπ.
Ανάλογα με τη βαρύτητά τους τα διαστρέμματα ταξινομούνται σε 3 κατηγορίες:
- 1ου βαθμού: ελαφριά κάκωση με διάταση των συνδέσμων,
- 2ου βαθμού: τραυματισμός με μερική ρήξη (σχίσιμο) των συνδέσμων,
- 3ου βαθμού: σοβαρότερος τραυματισμός, με πλήρη ρήξη ενός ή περισσοτέρων συνδέσμων.
Ποια είναι η κλινική εικόνα ενός διαστρέμματος;
Ανάλογα με τη βαρύτητα της κάκωσης και το χρονικό διάστημα που πέρασε από τον τραυματισμό, η κλινική εικόνα ποικίλλει. Η πιο απλή περίπτωση Διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης είναι να «γυρίσει» το πόδι ελαφρά κατά το περπάτημα. Εάν ο τραυματισμός είναι ελαφρύς, ο πάσχων συνεχίζει τη δραστηριότητά του, με ελαφριά ενόχληση.
Όσο αφορά το Διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης 2ου βαθμού, ο τραυματίας συνήθως είναι ικανός να βαδίσει για λίγα μέτρα με πόνο. Τις επόμενες ώρες συνήθως τα συμπτώματα (πόνος, πρήξιμο) χειροτερεύουν και μπορεί να ζητήσει ιατρική βοήθεια.
Στο 3ου βαθμού Διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης ο τραυματίας είναι αδύνατο να περπατήσει αμέσως μετά την κάκωση. Η κλινική εικόνα συνοδεύεται από έντονο πόνο, πρήξιμο, αιμάτωμα και αδυναμία κίνησης της άρθρωσης.
Πως διαγιγνώσκεται το διάστρεμμα ποδοκνημικής;
Τα διαστρέμματα 1ου βαθμού είναι πολύ ελαφρά και συνήθως δεν καταλήγουν στον Ορθοπαιδικό. Αντιθέτως, στις σοβαρότερες κακώσεις 2ου βαθμού και οπωσδήποτε στα διαστρέμματα 3ου βαθμού απαιτείται ακτινολογικός έλεγχος για τον αποκλεισμό καταγμάτων, ή για τον εντοπισμό οστεοχόνδρινων καταγμάτων (περιλαμβάνουν τόσο το οστό όσο και τον υπερκείμενο χόνδρο). Συνήθως, η διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας δεν είναι απαραίτητη από την αρχή, εκτός εάν αντιμετωπίζουμε αθλητή επαγγελματικού επιπέδου. Κατά την ψηλάφηση παρατηρείται έντονη ευαισθησία στην κατανομή του τραυματισμένου συνδέσμου.
Πως αντιμετωπίζεται το διάστρεμμα ποδοκνημικής;
Η έγκαιρη αντιμετώπιση την ώρα του τραυματισμού είναι πολύ σημαντική για τη θεραπεία και το τελικό αποτέλεσμα. Στα διαστρέμματα 1ου βαθμού συνήθως επαρκεί:
- η απλή επίδεση
- παγοθεραπεία
- ανάπαυση του σκέλους για λίγες ημέρες,
- περιορισμός των δραστηριοτήτων για 7-10 ημέρες
Μετά από αυτό το διάστημα, ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει σε αθλητική δραστηριότητα. Αντιθέτως, στα διαστρέμματα 2ου βαθμού χρειάζεται περισσότερη προσοχή:
- Προσεκτική επίδεση για 10-15 ημέρες, ενδεχομένως και τοποθέτηση νάρθηκα ακινητοποίησης.
- Ανάρροπη θέση (δηλαδή τοποθέτηση του ποδιού ψηλά, στο ύψος της καρδιάς)
- Μερική αποφόρτιση του σκέλους (βάδιση με 1 ή 2 πατερίτσες) για 10-15 ημέρες. Η τραυματισμένη άρθρωση είναι απαραίτητο να ξεκουραστεί. Ακολουθεί προοδευτική φόρτιση του σκέλους με ειδικούς κηδεμόνες σταθεροποίησης της άρθρωσης με σκοπό τη σταδιακή επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες.
- Φυσικοθεραπεία.
- Η επιστροφή σε αθλητικές δραστηριότητες συνήθως επιτρέπεται μετά τις 20-30 ημέρες.
Στα βαρύτερα διαστρέμματα (3ου βαθμού) χρειάζεται επιπροσθέτως:
- Χρήση κηδεμόνα ακινητοποίησης της άρθρωσης για 3-4 εβδομάδες
- 2 πατερίτσες και σταδιακή φόρτιση του σκέλους μετά την 20ή ημέρα
- Συστήνεται η φυσικοθεραπεία μετά τη δεύτερη εβδομάδα καθώς και η προοδευτική ενδυνάμωση με ασκήσεις ισορροπίας και ιδιοδεκτικότητας.
- Η επιστροφή σε ελαφρύ τρέξιμο και εν συνεχεία σε αθλητικές δραστηριότητες μετατίθεται μετά την 6η εβδομάδα.
Ευαισθησία και κάποιες ακαθόριστες ενοχλήσεις στην ποδοκνημική άρθρωση μπορεί να επιμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμα και για ένα χρόνο μετά από ένα βαρύ διάστρεμμα.
Ποιες επιπλοκές εμφανίζει το διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης;
Παρά την σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση, ο αθλητής μπορεί να συνεχίζει να πονάει έντονα, ακόμα και μετά από διάστημα 2-3 μηνών. Εάν δεν είχε προηγηθεί, ο έλεγχος με μαγνητική τομογραφία είναι επιβεβλημένος καθώς μπορεί να εντοπιστεί οστεοχόνδρινο κάταγμα. Αυτό είναι μικρό τεμάχιο οστού με χόνδρο, που έχει αποσπασθεί κατά τον τραυματισμό, συνήθως από τον αστράγαλο. Σε αυτή τη περίπτωση απαιτείται διενέργεια αρθροσκόπησης της ποδοκνημικής. Η επέμβαση αυτή πραγματοποιείται διαμέσου δύο οπών στο δέρμα με χρήση κάμερας (αρθροσκοπίου). Έτσι, είτε αφαιρείται το τεμάχιο, είτε επανακαθηλώνεται, εάν αυτό είναι δυνατό.
Πλημμελώς αντιμετωπισθέντα ή υποτροπιάζοντα βαριά διαστρέμματα ποδοκνημικής άρθρωσης οδηγούν συνήθως σε αστάθεια της άρθρωσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο ασθενής να μη μπορεί να βαδίσει χωρίς να του γυρίζει το πόδι, ακόμα και σε ίσιο έδαφος. Σε αυτή τη περίπτωση συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή, διότι ενδέχεται να χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση για ανακατασκευή των συνδέσμων και επαναφορά της σταθερότητας της άρθρωσης.
Συνοψίζοντας, τα διαστρέμματα της ποδοκνημικής άρθρωσης είναι ο πιο συχνός τραυματισμός του αθλούμενου πληθυσμού. Η έγκαιρη και έγκυρη κλινική διάγνωση και η εξατομικευμένη θεραπεία (συνήθως συντηρητική) εξασφαλίζουν άριστο λειτουργικό αποτέλεσμα και ταχεία επάνοδο στις αθλητικές δραστηριότητες.
Ο Δρ Ευάγγελος Γάκης, Ορθοπαιδικός Χειρουργός εξειδικευθείς στη χειρουργική θεραπεία των παθήσεων του ισχίου και του γόνατος σε ενήλικες και εφήβους και διαθέτει μεγάλη εμπειρία στη διάγνωση και τη διαχείριση των νεαρών ενηλίκων που πάσχουν από ασθένειες όπως το ισχίο (FAI), κοτύλης δυσπλασία, αρθρίτιδα και αθλητικούς τραυματισμούς. Εάν πάσχετε από διάστρεμμα ποδοκνημικής, κλείστε άμεσα το ραντεβού σας με τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό Δρ Ε. Γάκη.
Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία υποβολής σε Αρθροπλαστική Ισχίου;
Παραδοσιακά οι αρθροπλαστικές ισχίου αποτελούνται από μια μεταλλική μπάλα – σφαίρα τοποθετημένη σε μια πλαστική κοιλότητα (κοτυλιαία πρόθεση). Με τη πάροδο του χρόνου, η πλαστική επιφάνεια στήριξης φθείρεται με ρυθμό μάλλον σχετιζόμενο με το επίπεδο δραστηριότητας του ατόμου. Αυτό έχει σαν συνέπεια νεότεροι ασθενείς με μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής να έχουν αυξημένο ρίσκο αναγκαιότητας Αναθεώρησης (Revision) Αρθροπλαστικής Ισχίου. Η τελευταία αποτελεί μια πολυπλοκότερη επέμβαση και υπόκεινται σε υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών. Με βάση τα παραπάνω, η αρθροπλαστική ισχίου σπανίως εφαρμοζόταν σε ασθενείς κάτω των 60 ετών.
Όμως, χάρη στα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα έχουν παραχθεί επιφάνειες στήριξης που ανταποκρίνονται σε μεγαλύτερα επίπεδα δραστηριότητας και αναμένεται να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Αυτές οι καινούριες επιφάνειες στήριξης είναι συνήθως κεραμικό πάνω σε κεραμικό ή μέταλλο πάνω σε ειδικό σκληρότερο πλαστικό. Ως εκ τούτου, όλο και περισσότεροι νεότεροι ασθενείς είναι σε θέση να χειρουργούνται καθώς η πλειονότητα αυτών, που η αρθρίτιδα τους προκαλεί αφόρητους πόνους, επιλέγουν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής από το να ζουν με τον πόνο.
Πότε πρέπει να υποβληθώ σε Αρθροπλαστική Ισχίου;
Σε κανονική κατάσταση το ισχίο λειτουργεί χωρίς πόνο. Όμως, σε περιπτώσεις όπως είναι η οστεοαρθρίτιδα, τα ατυχήματα, η άσηπτη νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου, το εξάρθρωμα ή η δυσπλασία του ισχίου εκ γενετής, η σωστή αυτή λειτουργία διαταράσσεται. Τα κριτήρια που καθορίζουν αν κάποιος ασθενής είναι υποψήφιος για αρθροπλαστική ισχίου, είναι η ύπαρξη ενός αρθριτικού ισχίου, όπως αυτό αποδεικνύεται ακτινογραφικά , το οποίο προκαλεί αφόρητο πόνο και παρεμποδίζει την εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων του ατόμου. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι τα επίπεδα πόνου διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή. Τα πιο συχνά συμπτώματα που αναφέρονται είναι τα παρακάτω:
- Μείωση της απόστασης βάδιση
- Δυσκολία κατά την προσπάθεια του ατόμου να σηκωθεί από καθιστή θέση
- Αδυναμία εκτέλεσης βασικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων και τον εργασιών νοικοκυριού
- Δυσκολία σε δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου
- Διαταραχές στον ύπνο
Η αρθροπλαστική ισχίου αποτελεί την πιο ενδεδειγμένη και αποτελεσματική επέμβαση αποκατάστασης και πρέπει να εφαρμόζεται μόνο όταν οι ασθενείς δεν είναι σε θέση να αντέξουν άλλο τον πόνο και την ανικανότητα και εφόσον τα πλεονεκτήματα καθώς και οι πιθανοί κίνδυνοι της μεθόδου έχουν εξηγηθεί πλήρως από τον Ορθοπεδικό Χειρουργό και έχουν κατανοηθεί από τον ασθενή.
